Tổng quan về trà Long Tỉnh

Trà Long Tỉnh thuộc loại trà xanh, là một loại trà truyền thống nổi tiếng của Trung Quốc. Trà Long Tỉnh xuất xứ từ khu vực Tây Hồ, thuộc thành phố Hàng Châu, Tỉnh Chiết Giang, có 1.200 năm lịch sử. Đặc điểm nổi bật của trà Long Tỉnh đó là có màu xanh biếc, hương thơm đậm đà, uống vào có cảm giác êm ngọt trong miệng, hình dáng như lưỡi chim sẻ, được ví von là loại trà có 4 điểm tứ tuyệt “sắc xanh, hương thơm ngào ngạt, vị ngọt và hình dáng đẹp”.

Trà Long Tỉnh Tây Hồ có 4 điểm tứ tuyệt hảo hạng

Trà Long Tỉnh Tây hồ nằm trong Top 10 loại trà đứng đầu của Trung Quốc, Hoàng Đế Mãn Thanh Càn Long đã đến thăm Hàng Châu, đã thưởng thức và đã sắc phong cho 18 cây trà được trồng trước Long Tỉnh Tự là Hoàng Trà, nằm ở phía tây bắc mà bây giờ là làng Long Tỉnh. Long Tỉnh có tên gọi thời xưa là Long Hoằng, hồ nước nơi này có hình tròn, nước luôn đầy ắp quanh năm, đại hạn cũng không cạn, cổ nhân cho rằng hồ nơi này được thông với biển, trong đó có rồng trú ngụ. Trà Long Tỉnh Tây Hồ có 3 khu vực sản xuất chính đó là: Tiền Đường (Tiêu Sơn, Phụ Dương), Tân Xương và Thặng Châu. Diện tích bao gồm của 3 khu vực này rộng 168 km², và trà được trồng và sản xuất trong khu vực này thì đều được gọi là Trà Long Tỉnh Tây Hồ, còn trà được trồng và sản xuất ngoài khu vực này sẽ được gọi là trà Long Tỉnh Triết Giang. Trà Long Tỉnh Triết Giang có thể sánh với danh trà Tây Hồ Long Tỉnh, đây là loại có sau trong trà phổ các danh trà Triết Giang. Sau yến tiệc gia chủ thường chiêu đãi bạn bè bằng hữu, nếu uống một chén trà Long Tỉnh có đầy đủ “sắc, hương, vị, hình” sẽ giúp tăng thêm phần vui tươi, phấn khởi và thân thiết hơn.

Trà Long Tỉnh được sản xuất tại vùng Tây Hồ, thuộc Thành Phố Hàng Châu xinh đẹp, nằm trong tỉnh Chiết Giang. Hàng Châu là một thành phố nổi tiếng vì cảnh đẹp từ rất lâu rồi, trong đó Tây Hồ lại là một cảnh đẹp nhất tại thành phố Hàng Châu này. Thành Phố Hàng Châu có ba mặt là núi, tại đây có Thiên Trúc Tự, Linh Ẩn Tự nổi tiếng với việc sản xuất trà. Cái tên trà Long Tỉnh được bắt nguồn từ thời nhà Tống, tại khu vực Tây Hồ, loại trà Long Tỉnh được chế thu hái và chế biến trước tiết thanh minh được gọi là “Minh Tiền Trà”, loại trà được hái và chế biến trước tiết Cốc Vũ được gọi là “Vũ Tiền Trà”. Từ xưa đến nay thường vẫn truyền nhau câu nói “Vũ tiền thị thượng phẩm, Minh tiền thị trân phẩm”. Trà Long Tỉnh khi pha uống, sẽ chỉ thấy từng búp trà đứng thẳng đứng, sắc nước xanh tươi và trong, mùi hương lan tỏa, loại một chồi một lá thì tục xưa gọi là “nhất kỳ nhất thương” có nghĩa là là một cờ một giáo được xem là loại cực phẩm.

Trà Long Tỉnh được Càn Long Phong Là Ngự Trà

Trà Long Tỉnh Tây Hồ gắn với một câu truyện rất thú vị, đó là Hoàng Đế Càn Long đời nhà Thanh (1736 đến 1795 trị vì) đã tới Giang Nam, và dừng chân lại Tây Hồ thưởng thức trà Long Tỉnh ở nơi này, đồng thời Càn Long đã thấy được tuyệt kỹ tuyệt vời của những cô thôn nữ hái chè nơi đây, nên đã tham gia học cách hái chè, cùng lúc đó tùy tùng của Càn Long tới thông báo là Thái Hậu bị bệnh nặng (mẹ của Càn Long Ung Chính), Càn Long vội vàng trở về Bắc Kinh, tiện tay đút luôn những búp trà vừa hái vào trong túi. Bệnh tình của Thái Hậu không có gì đáng ngại, chỉ là do ăn uống bị chướng bụng, tiêu hóa kém, thêm phần nhớ con trai vì đó mà cơ thể cảm thấy mệt mỏi, không khỏe.

Khi Càn Long về, thấy con trai Thái Hậu đã bớt đi một nửa bệnh tình, bà ngửi thấy trên người con trai mình có mùi gì đó thơm dịu nhẹ, liền hỏi là thứ gì, Càn Long liền lấy trà trong túi ra pha, mùi vị của trà tỏa lên rất thơm, sau khi hoàng thái hậu uống vào bệnh tình hoàn toàn hồi phục, sức khỏe trở lại như xưa. Điều này làm cho vua Càn Long rất vui, nên đã ban sắc lệnh, sắc phong cho 18 cây trà trước Long Tỉnh Tự ở Tây Hồ là “Ngự Trà”, từ đó trà Long Tỉnh càng được nổi tiếng khắp nơi, được nhiều người biết đến là loại trà thơm ngon. Cũng vì búp trà được để trong túi nên đã ép dẹp, tạo thành mặt 2 mặt phẳng, vì thế mà Long Tỉnh Tây Hồ cũng được người dân nơi đây chế biến, và tạo thành hình tương tự. Năm 2005, Trung Quốc tổ chức hội đấu giá, “ngự trà” được đấu giá với giá khởi điểm là 80.000 nhân dân tệ cho 100 gam, sau cùng được bán với giá 145.600 nhân dân tệ cho 100 gam, còn quý hơn vàng.

Quá trình sao trà Long Tỉnh

Quá trình sao trà Long Tỉnh cũng là bước quyết định màu sắc, hình dạng, hương vị của trà. Trước đây quá trình sao trà sẽ thường dùng củi lửa, hay than củi, cũng chính vì thế mà quá trình canh lửa trong khi sao trà là điều vô cùng quan trọng, hiện nay để tiện khống chế nhiệt độ, người ta dùng chảo điện. Khi sao trà Long Tỉnh sẽ được chia thành hai giai đoạn đó là “Thanh Oa” và “Huy Oa”. Giai đoạn “Thanh Oa” là quá trình làm sao khô lá trà, đồng thời tạo hình dạng cho trà, mỗi lần sao với khoảng 120 gram lá trà tươi, quá trình sao thường áp dụng với mức nhiêt độ cao trước, sau đó sẽ giảm dần, trong khoảng nhiệt độ từ 300°C xuống 240°C, hoàn toàn sử dụng tay để đảo, nắm và hất. Đợi lá mất đi một lượng nước nhất định, thì tiến hành quá trình tạo hình cho búp trà, quá trình này sẽ dùng tay ép với lực từ nhẹ tới mạnh, đảo, hất búp trà cho đều, quá trình này diễn ra trong khoảng thời gian từ 12 đến 15 phút.  Sau khi thực hiện giai đoạn “Thanh Oa” xong thì sẽ là thực hiện giai đoạn “Huy Oa”.

Quy trình sao trà Long Tỉnh có hai phần Thanh Oa và Huy Oa

“Huy Oa” là giai đoạn làm cho trà tăng thêm độ khô, cũng như tạo thêm sự sắc nét cho hình dáng của búp trà, với nhiệt độ duy trì trong khoảng 100°C, kéo dài trong khoảng thời gian là 20 đến 25 phút. Quá trình sao trà chủ yếu sử dụng tay để sao, bởi vậy quá trình này thường rất vất vả, cũng như cần người phải có tâm huyết và yêu nghề, vì đối với một người mới học nghề, đa phần tay sẽ bị phỏng là điều không thể tránh khỏi, quá trình kéo dài khiến tay trở nên bị trai sạn. Đa phần nghề sao trà thường là cha truyền con nối, kỹ thuật cũng như phương thức được truyền từ đời này sang đời khác, đối với từng loại trà khác nhau sẽ có kỹ thuật và phương thức áp dụng khác nhau, đi kèm theo đó là gia giảm nhiệt độ lửa, quá trình thực hiện thường xuyên và từ đó rút ra kinh nghiệm.

Đa phần những người theo nghề, thương bắt đầu từ năm mười mấy tuổi, ban đầu học từ cách nhóm lửa, rồi nâng cao hơn… trải qua quá trình mười mấy năm thực hành thực tế sẽ rút ra được những kỹ năng và kinh nghiệm riêng, nhưng để trở thành người có khả năng sao trà ở mức cao thủ hay không thì còn phụ thuộc vào bản năng, cần cù và yêu nghề của từng người.

Để sao trà Long Tỉnh ngon cần phải yêu nghề

Quá trình sao trà Long Tỉnh mất rất nhiều thời gian, bởi mỗi lần sao với một lượng rất nhỏ, trong một ngày thì người có sao trà giỏi sẽ sao được khoảng 1kg trà khô. Hiện nay có phương pháp sao trà bằng cơ khí, nhưng khi ra thành phẩm thì quả thực cả về màu sắc, hình dáng, hương vị không thể ngon bằng quá trình sao trà bằng tay. Chính vì thế mà trà Long Tỉnh ngon phải được sao bằng tay.

Uống trà Long Tỉnh ngon nhất là khi dùng nước ở suối Hồ Bào ở Hàng Châu, bởi nước ở suối này được chảy ra từ khe nham thạch, đá thạch anh, vị của nước ngọt thanh. Khi pha trà Long Tỉnh thường dùng những loại ấm, cốc thủy tinh có thể nhìn thấy bên trong, để nhìn ngắm được sự giãn nở của búp trà trong nước, Khi pha trà Long Tỉnh chúng ta thường dùng tỉ lệ 1:50 cho trà và nước, đầu tiên chúng ta cho ¼ nước vào trong cốc trà trước, sau đó cho trà vào để ngâm ướt, sau khi lá trà được giãn nở với mùi hương thơm bắt đầu toát lên chúng ta cho nước thêm vào trong cốc, khi thêm nước chúng ta nhấc bình nước lên cao rồi hạ xuống thấp để rót nước vào cốc trà, với động tác này được lặp đi lặp lại 3 lần, giúp cho trà chuyển động trong nước.

Búp trà Long Tỉnh khi pha sẽ đứng thẳng trông đẹp mắt

Đây chính là phương pháp pha trà theo phong cách “phương hoàng gật đầu 3 lần” đây cũng là cách để lá trà được tiếp xúc tốt nhất với lá trà, đồng thời cũng được xem là “ba lần gật dầu” vớ khách, với tư thế lịch sự và thể hiệu sự tôn trọng khác hàng.  Trà long tỉnh có thể uống ba lần nức, vị trà của lần thứ 2 là ngon nhất.

Tiêu Sơn và nơi sinh ra trà Long Tỉnh Chiết Giang và cũng là khu vực sản xuất chính. Trà Long Tỉnh Chiết Giang ngoài giá trị về kinh tế thì nó có một vị trí giá trị trong đời sống xã hội. Sau mỗi bữa tiệc, lễ hội, ngày tết hay trong cả những ngày bình thường những người dân nơi đây đều mời nhau một chén trà Long Tỉnh tụ hội đủ “trà có màu xanh, hương thơm ngào ngạt, vị ngọt và hình dáng đẹp”, thật tuyệt vời để tăng thêm sự ấm áp, thân thiết.

Trà Long Tỉnh Tây Hồ với chât lượng hảo hạng

Làng Long Tỉnh nổi tiếng với sản phẩm Trà Long Tỉnh Tây Hồ với chất lượng hảo hạng, Làng Long Tỉnh nằm ở vị trí đắc địa, phía Đông Giáp Tây Hồ, Phía Tây giáp Núi Ngũ Vân, Phía Đông Nam giáp sông Tiền Đường, phía bắc giáp với Đỉnh Bắc. Làng Long Tỉnh được bao quanh bởi những dãy núi, trên những ngọn núi quanh năm được bảo phủ bởi mây tắng, tạo lên một bức tranh “ngọc lục bảo” tuyệt đẹp. Xung quanh được bao bọc bởi rừng núi rập rạp, nguồn nước trong sạch, tất cả mọi thứ đã tạo nên một môi trường tự nhiên độc đáo và phù hợp cho việc sản xuất trà, cũng như đem lại một loại chè chất lượng tốt nhất.

Trước đây, cấp loại của trà được căn cứ vào sự xuất hiện trước hoặc sau của búp lá non mà chia thành 8 cấp khác nhau, trong đó có “Liên Tâm”, “Tước Thiệt”, “Cực Phẩm”, “Vũ Tiền”, “Đầu Xuân”, “Nhị Xuân”, “Trưởng Đại”. Nhưng sau đó thì được chia làm 11 cấp bậc, tức trong đó có loại đặc biệt và cấp 1 đến 10. Trong một kg trà Long Tỉnh đặc biệt có khoảng hơn 36.000 búp trà. Loại Trà Long Tỉnh trên núi Sư Phong là loại trà được đánh giá là Long Tỉnh thượng Phẩm, loại trà này khi hái có yêu cầu nghiêm ngặt, chỉ hái loại 1 chồi, hoặc 1 chồi 1 lá hay 1 chồi 2 lá mới bung. Quá trình chế biến cũng cực kỳ công phu, khiến hầu hết ai cũng phải thốt lên thán phục. Còn đối với các danh gia phẩm trà đời Thanh luôn ca tụng trà Long Tỉnh rằng: Ngọt thơm như hoa lan, u trầm mà không lạnh lẽo, nhấp vào thấy nhạt nhưng sau khi uống cảm thấy khí tươi mát tràn ngập kẽ răng, loại vị như là vô vị này mới đúng là chí vị. Đến năm 1995 trà Long Tỉnh Tây Hồ lại tiếp tục được chọn lọc và tinh giảm chỉ còn để lại 3 cấp độ và 1 đặc biệt.

Trà Long Tỉnh được chia làm 4 cấp khác nhau

Loại Long Tỉnh đặc biệt: đây là loại được chế biến bằng nguyên liệu chỉ có chồi. Chồi Long Tỉnh là loại chồi lớn (đây là chồi phát triển ở mức lớn nhất, nếu hái chậm chồi sẽ nảy lá), phát triển đến mức đầy đủ nhất. Khi thu hoạch chồi sẽ có trọng lượng tương đồng nhau, cả về chiều dài, màu sắc (sắc xanh tươi sáng), chồi phát triển tốt nhất cũng sẽ sản sinh được hương thơm mạnh mẽ và lâu dài nhất.

Loại 1: chồi và 1 lá non mới bung (lá vẫn bằng phẳng, mịn và bóng). Quá trình thu hoạch cần canh đúng thời điểm, vì lá trà vừa mới bung ra nên vẫn còn căng mọng, đầy đủ, từ đó lựa chọn được nguyên liệu sẽ đồng đều, thống nhất hơn, màu sắc xanh non, sáng, hương vị ngon hơn và giá dĩ nhiên sẽ cao hơn. Hương vị tươi mới, thơm ngào ngạt kéo dài, nước trà cũng xanh sáng, tư vị ngọt thuần khiết.

Loại 2: 1 chồi và hai lá (2 lá non vẫn phẳng và trơn bóng). Kích thước chồi tương đối lớn, với 2 lá có kích thước đối lập nhau, trong đó có 1 lá non và 1 lá lớn hơn khá nhiều. Đây chính được gọi là loại trà Long Tỉnh mùa xuân, mùi hương thơm của trà mạnh mẽ, nước trà có màu vàng xanh trong suốt, vị ngọt thuần khiết tươi mát, bã trà mềm mại.

Loại 3: 1 chồi và ba lá. Chồi để sử dụng làm trà loại 3 tương đối nhỏ, hái lá trà loại này lớn hơn gấp đôi hai lá trà loại 2 và 1 lá nhỏ mới bung ngay gần chồi, nhưng vẫn phải đảm bảo có màu xanh lục, đẹp và bóng. Nước của trà loại 3 này có màu xanh tươi sáng, tư vị tươi mới, thơm ngát.

Giống chè Long Tỉnh

Giống chè Long Tỉnh được trồng tại vùng đồi núi của khu vực Tây Hồ là giống chuẩn nhất, cũng như được đánh giá là có chất lượng trà tốt nhất, và khu vực trồng loại này chỉ giới hạn ở khu vực Tây Hồ mà thôi.

Trà Long Tỉnh 43

Đây là giống chè Long Tỉnh được Viện Khoa Học Hàn Lâm Nông Nghiệp Trung Quốc đã nghiên cứu và nhân bản vô tính từ các giống chè Long Tỉnh có trong người dân. Tạo ra một loại giống chè Long Tỉnh 43 thuộc kiểu cây bụi, tầng trung, phát triển cành dày đặc. Quá trình nảy chồi mùa xuân thường muộn hơn vào tháng 3, chồi ngắn, ít lông, lá xanh, nhưng nảy chồi rất nhiều và nhanh. Chồi xuân chứa hàm lượng axit amin vào khoảng 3,7 % (tác dụng điều hòa protein…), polyphenol 18,5 % (ngăn ngừa thoái hóa, ung thư và bệnh tim mạch), catechins là 12,1 % (chất chống oxy hóa mạnh mẽ) và cafein chiếm 4,0 % (tặng sự dẻo dai trong quá trình vận động, đốt cháy glucose, tỉnh táo…).

Sự khác nhau giữa trà Long Tỉnh Tây Hồ và Long Tỉnh 43

Trà Long Tỉnh 43 có hương vị và nồng độ thích hợp, dư vị ngọt kéo dài, thường được sử dụng để chế biến trà Long Tỉnh Lục Bản, nước trà có màu xanh lục tơi sáng.

Trà Long Tỉnh Bình Dương

Đây là loại trà Long Tỉnh được tìm thấy tại Bình Dương, Ôn Châu, Chiết Giang. Thời gian thu hoạch thường vào những ngày cuối tháng tư, thời điểm này trổi rất nhiều và mạnh mẽ. Long Tỉnh Bình Dương nổi bật nhất đó chính là hương thơm của nó rất mạnh mẽ và nổi bật, dư vị nhẹ nhàng.

Nông nghiệp Chiết Giang 117

Đây là giống chè Long Tỉnh được đại học Chiết Giang lai tạo vô tính đem lại chất lượng và năng xuất cao, chồi cũng như lá non có màu đỏ và xanh (sau lá phát triển lớn hơn sẽ có màu xanh hoàn toàn). Trà Long Tỉnh nông nghiệp Chiết Giang 117 có thời gian nảy chồi sớm, quá trình nảy mầm nhiều và mạnh mẽ, sức đề kháng cao, khả năng chịu lạnh rất tốt, hương vị của trà thơm mát và tươi mới, dư vị kéo dài.

Nông nghiệp Chiết Giang 139

Giống trà Long Tỉnh này cũng được đại học Chiết Giang lựa chọn, lai tạo từ giống trà có chất lượng tốt, tạo thành giống Trà 139 cao sản, có năng suất cao, thu hoạch sớm vào mùa xuân, và đây cũng là giống trà xanh chất lượng tốt, với hương vị thơm đậm, nồng nàn và dư vị kéo dài, ngọt mát. Loại giống này có ưu điểm là sức sống bền bỉ, kháng lạnh tốt, nhưng bất lợi là hay bị bệnh nhiều.

Trà Long Tỉnh Ô Ngưu Tảo

Giống trà này có thời gian sinh trưởng rất nhanh, thường nảy mầm ngay khi mùa xuân bắt đầu. Do Ô Ngưu Tảo Trà có cùng thời gian thu hoạch giống với Long Tỉnh Tây Hồ, sản lượng cũng rất lớn, vì thế trong quá trình buôn bán, giao thương một số thương nhân làm ăn không chân chính đã sử dụng Ô Ngưu Tảo để thay thế cho Long Tỉnh Tây Hồ.

Quy trình khai thác trà Long Tỉnh

Trà Long Tỉnh được lựa chọn theo nhiều tiêu chuẩn, mức độ khác nhau, cũng chính vì thế mà sẽ tác động và chia ra theo nhiều cấp độ trà khác nhau. Trà được bắt đầu từ mùa xuân, cây trà sẽ nẩy chồi và cứ thế kéo dài trong các mùa tiếp theo của năm. Với loại đặc biệt thì cần phải thu hái trước tiết thanh minh (loại này bao gồm chỉ có chồi thường được gọi là răng rồng, còn loại đặc biệt 1 bao gồm 1 chồi và 1 lá non mới bung thường được gọi là tước lưỡi (lưỡi chim sẻ), chồi có chiều dài từ 1,5 đến 2cm). Trà thường được hái trước tiết Cốc Vũ (mưa rào) được phân vào trà loại 1, 2 và 3 (trà loại này có độ dài của chồi và lá non thường có chiều dài từ 2,3 cm đến 2,7 cm), trà loại 4 thường có chiều dài của chồi và lá non thường dài từ 2,8 đến 3cm.

Thu hoạch trà Long Tỉnh với thời gian và kích thước nghiêm ngặt

Hiện nay với sự phát triển của công nghệ, vì thế áp dụng kỹ thuật hiện đại vào canh tác, do đó người dân có thể khai thác Trà Long Tỉnh sớm hơn và nhiều lần hơn. Chẳng hạn như người dân có thể thu hái trà trong dịp tết nguyên tiêu (ở Việt Nam ta còn được là tết thượng nguyên ngày 14 đến 15 tháng giêng Âm Lịch). Trong thời điểm này thì việc thu hoạch đòi hỏi nguyên liệu phải đáp ứng được tiêu chí như chồi của trà phải đủ lớn, kích thước phải đồng đều, không bị hư hỏng.

Còn đối trà được hái vào mùa xuân đòi hỏi yêu cầu nghiêm ngặt hơn, lá non phải đáp ứng tiêu chí ánh sáng có thể chiếu xuyên qua, và được đựng trong các mẹt tre, giỏ tre để đảm bảo trong quá trình vận chuyển, cũng như quá trình bảo quản nguyên liệu không bị dập nát, cũng như giữ được độ tươi cả trà. Trước đây trong một thời gian dài việc khai thác trà được lựa chọn một cách tinh tế hơn, đó là búp trà chỉ được khai thác trước tiết Thanh Minh, trà lúc đó hội tụ đầy đủ sự tinh tế, chất, hương vị… của trời đất, để tạo lên loại trà Long Tỉnh ngon.

Trà Long Tỉnh được chia ra nhiều thời gian khai thác khác nhau, đặc biệt hơn cả đó là loại trà xuân (hay được gọi là trà đầu tiên), việc thu hái trà xuân cần phải thực hiện trước tiết thanh minh và được thực hiện trong một khoảng thời gian ngắn (trước tiết thanh minh và trước khi bắt đầu mùa hè, vì thế khoảng thời gian thu hoạch loại trà xuân này sẽ ngắn đi).

Thời gian thu hoạch trà Long Tỉnh luôn được tính cặn kẽ

Sau thu trà đầu tiên (hay còn gọi là trà xuân), thì tiếp đến là thu hoạch trà thứ 2, khoảng thời thu hoạch bắt đầu từ tiết tiểu mãn (20,21 tháng 5 đến mùng 5,6 tháng 6 dương lịch, được tính vị trí chuyển động của trái đất quay quanh mặt trời) đến hết tiết Mang Chủng (bắt đầu từ mùng 5, 6 tháng 6 đến ngày 21, 22 tháng 6). Trà thứ 3 được thu vào ngày hạ chí (21,22 tháng 6 đến ngày 7,8 tháng 7), trà thứ 4 là loại trà được gọi là trà tiểu xuân, được thu vào ngày lập thu (7,8 tháng 8 đến 23,24 tháng 8) sau đó sẽ xuất hiện sương trắng, vườn trà sẽ được đóng cửa cho cây trà nghỉ ngơi.

Công việc hái trà được thực hiện theo mùa, và cần phải tính toán thời gian thật kỹ lưỡng, theo như người dân vùng chè thường hay nói “hái sớm ba ngày là báu vật, hái muộn ba ngày biến thành cỏ”, bởi vậy công việc hái chè cần đòi hỏi tỉ mỉ, tính toán từng ngày. Thông thường thời gian hái trà chỉ diễn ra trong 190 – 200 ngày, một cây trà trong một năm có thể hái 22 lần. Những ngày thời tiết có nắng đẹp, sau khi hái trà, thì chưa đầy ba ngày sau sẽ có mầm mới khác mọc lên, quá trình hái trà sẽ diễn ra trong vòng 8 đến 9 lần thì trà sẽ bước vào giai đoạn nghỉ ngơi.

Ngày nay tiêu chuẩn của trà Long Tỉnh có phần thoải mái hơn trong xưa, kéo dài thời gian khai thác, cũng như thu ngắn lại khoảng thời gian nghỉ của trà. Sau khi thu hoạch, nguyên liệu tươi sẽ được phân loại rõ ràng, với những loại hái cùng thời gian, có cùng màu sắc kích thước… sẽ được xử lý cùng nhau (ở phần trên cũng đã nói đến việc sử dụng những loại dụng cụ được làm bằng tre, nứa… để giúp bảo quản nguyên liệu được tốt nhất, tránh bị dập, cũng như giúp cho nguyên liệu được thông thoáng, giảm thiểu đi tình trạng hư hại, cũng như là giúp cho nguyên liệu được đồng đều dễ phân loại).

Năm nguyên tắc phân chia nguyên liệu trà Long Tỉnh

1. Nguyên liệu cần phải phân loại cho cùng độ tươi
2. Nguyên liệu được tiếp xúc với nắng thường xuyên, cũng sẽ được để riêng so với loại thường xuyên trong bóng râm
3. Nguyên liệu được hái từ cây có trà lâu năm cũng sẽ được để riêng so với nguyên liệu được hái từ cây trà non trẻ hơn.
4. Nguyên liệu trà được hái ngoài nắng cũng sẽ được để riêng với loại nguyên liệu được hái trong râm
5. Nguyên liệu trà được hái từ sáng sẽ được để riêng với loại hái trong buổi chiều. Do có sự khác nhau về độ tươi, kích thước của chồi, độ dày của lá, màu sắc, độ ẩm khác nhau…Đối với nguyên liệu từ cây trà lâu năm, sẽ có đặc điểm chồi nhỏ hơn, lá mỏng vì thế khi sao trà cần phải sử dụng nhiệt độ thấp hơn. Nguyên liệu được hái từ cây trà mới lớn có búp to hơn, lá dầy hơn vì thế khi sao cần nhiệt độ lớn hơn, nếu không tách rời hai loại nguyên liệu này thì quá trình sao trà nếu sử dụng nhiệt độ cao sẽ khiến cho trà được hái từ cây lâu năm bị cháy, còn nếu sử dụng nhiệt độ thấp thì trà được hái từ cây non sẽ bị đỏ ở lá và búp trà (cho ra thành phầm không đẹp, nước cũng không xanh, hương vị cũng mất…). Hay như nguyên liệu được tiếp xúc với nắng thường xuyên thường sẽ có màu xanh vàng, còn loại trà thường xuyên trong bóng râm sẽ có màu xanh đen, nếu đem chúng trộn lẫn với nhau, sau khi sao lên sẽ ra một mớ hỗn độn, màu sắc không đẹp và đồng nhất.

Với năm nguyên tắc phân chia nguyên liệu là nhằm để nâng cao chất lượng trà và sau đó là để nâng cao năng xuất cũng như tiết kiệm được chi phí, thời gian (bởi sự nhất quan trong nguyên liệu sẽ giúp cho quá trình điều khiển nhiệt độ, thời gian được thống nhất).

Trà Long Tỉnh cao cấp thì các khâu xử lý cũng cần phải được thực hiện một cách tinh tế, hầu hết phải được đựng trong các loại dụng cụ được đan bằng tre để phơi, không nên phơi trên mặt bê tông, nếu không sẽ phải sử dụng chổi để quét búp trà, việc này sẽ khiến cho nguyên liệu bị dập, hỏng… cũng như là lẫn các tạp chất như cát, bụi bẩn, mất vệ sinh.

Búp trà Long Tỉnh thường được đựng trong giỏ, mẹt tre

Nguyên liệu trà sau khi thu hoạch nên đặt trong các sản phẩm được làm từ tre, nứa để chúng được thông thoáng. Mỗi một khay đựng búp trà Long Tỉnh cao cấp không được để dày quá 3,5cm, loại trung hơn từ 7 đến 10 cm, loại kém hơn khoảng 24 cm, bởi trong quá trình để như vậy, nếu gặp thời tiết không thuận lợi, thời gian để sao trà chậm sẽ khiến cho lá trà bị héo, úa, chuyển từ màu xanh sang màu đỏ sẽ khiến cho chất lượng trà đi xuống, búp trà chỉ nên để mất đi 10 – 15 % lượng nước là đạt tiêu chuẩn.

Thời gian bảo quản búp trà thường phụ thuộc vào thời tiết, khoảng thời gian trung bình từ 8h đến 24h, bởi trong nhưng ngày trời nắng ráo thì khả năng mất nước sẽ nhanh hơn, thì thời gian lưu trữ sẽ ngắn đi, còn những ngày mưa quá trình mất nước chậm đi, thì thời gian lưu trữ sẽ kéo dài hơn, nguy cơ trong việc lưu trữ quá dài sẽ khiến cho trà bị vàng, ảnh hưởng mạnh mẽ đến chất lượng trà. Trong quá trình lưu trữ chúng ta có thể xem thời tiết để đảo búp trà giúp cho quá trình thoát nước được thuận tiện hơn, cũng như đóng kín các cửa, ngăn chặn gió để làm chậm quá trình bốc hơn, sao cho phù hợp với thời tiết, nhưng cũng cần thận trọng vì nếu như làm dập búp trà sẽ bị đỏ, hư hỏng làm giảm đi chất lượng của trà.

Để làm trà Long Tỉnh thì ngay từ việc thu hái nguyên liệu cũng đã phải trải qua quá trình nghiêm ngặt, nhưng dù có kỹ lưỡng như nào đi nữa thì cũng không tránh khỏi trong nguyên liệu có những búp trà bị dập, nát… chính vì thế trước khi tiến hành sao trà thì người dân luôn phải lọc để loại bỏ bớt những thành phần này, đồng thời cũng phải phân loại, lọc những độ to nhỏ, độ tươi… để giúp nâng cao chất lượng trà, cũng như tiết kiệm được chi phí.

Đặc điểm chất lượng Trà Long Tỉnh

Vào mùa Xuân, trà Long Tỉnh Tây Hồ nảy trồi với hình dáng nhọn, bóng, rất đẹp mắt với màu xanh non, trên búp trà không có lông, nước trà xanh vàng tươi sáng, tỏa ra hương thơm hạt dẻ, pha lẫn chút hương của lửa, tư vị tươi mát, êm dịu, bã trà vẫn giữ được màu xanh non và còn nguyên vẹn (không bị nát).

Còn lại các cấp bậc của Trà Long Tỉnh được giảm dần theo thời gian thu hoạch, ngoại hình từ nhỏ đến to, màu sắc từ xanh non đến xanh sẫm, từ búp bóng đẹp đến thô ráp, mùi hương thơm đậm đà đến nhẹ nhàng, tư vị nồng hậu đến đơn giản màu nước từ vàng tươi sáng đến màu vàng nâu, bã trà từ xanh đến vàng nâu… tổng thể sẽ kém hơn Trà Long Tỉnh mùa xuân (hay còn gọi là trà đầu tiên).

Trà Long Tỉnh hiện nay thường được sử dụng máy móc để sao trà, phương pháp sao thủ công thường được sử dụng rất ít, chính vì thế mà hình dạng của búp trà thường bị dẹp hơn, thiếu đi sự chỉnh chu trong quá trình sao trà, búp trà thường có màu xanh đậm, chất lượng kém hơn hẳn với loại trà được sao chế bằng tay thủ công.

Cách nhận biết trà Long Tỉnh chất lượng

Trà Long Tỉnh Tây Hồ được sản xuất tại Hàng Châu, Quận Tây Hồ, có búp trà dẹp, non mịn, kích thước chiều rộng của búp trà đồng đều, màu xanh non (xanh hơi vàng), khi nhìn vào có cảm giác mịn màng, kích thước chiều dài của búp trà để chế biến thường giống nhau khoảng dưới 3 cm. Búp trà gọn gàng, không có mảnh vụn, sạch và tinh tế, hương thơm thanh khiết.

• Hình dáng: búp trà nhọn, dẹp, có kích thước đều nhau, búp trà mịn
• Màu sắc: màu sắc của búp trà chất lượng thường sẽ có màu xanh non, nước trà khi pha sẽ vàng tươi mới
• Mùi thơm: Trà Long Tỉnh có hương thơm dịu dàng, quện với mùi thơm của hạt dẻ, cảm giác mang lại sự tươi mới, dày đặc hương vị
• Vị trà: khi vừa uống trà sẽ có cảm giác hơi đắng, nhưng ngay sau đó là vị ngọt ngào đồng thời xuất hiện hương hoa thơm nhẹ, tư vị và hương thơm lâu dài.

Trong những cuộc tranh luận về trà, thông thường sẽ căn cứ vào hương thơm để làm “tiền đề”, còn vị sẽ là “chìa khóa”

Chiều dài Lịch sử của trà long Tỉnh

Trà Long Tỉnh đã xuất hiện từ rất lâu đời từ thời nhà Đường. Trong quyển sách Trà Kinh của Trà Thánh Lục Vũ là sách nói chuyên về trà đầu tiền trên thế giới, trong đó có ghi chép rằng chùa Thiên Trúc và Linh Ẩn Tự ở Hàng Châu là nơi sản xuất trà. Tên gọi “Trà Long Tỉnh” được bắt đầu từ thời nhà Tống, được biết đến vào triều đại nhà Nguyên, nổi tiếng trong triều đại nhà Minh, và thịnh hàng trong triều đại nhà Thanh. Trải qua diễn biến của hàng ngàn năm lịch sử, trà Long Tỉnh từ chỗ vô danh, là một loại thức uống của người dân bình thường sau mỗi bữa ăn, đã trở thành “cống phẩm” cho các bậc đế vương, từ một loại trà ngon của đất nước đã trở thành loại trà ngon nổi tiếng trên thế giới, mở đầu cho thời kỳ huy hoàng của Trà Long Tỉnh.

Vào thời Bắc Tống, đã hình thành sơ bộ quy mô trồng và sản xuất trà Long Tỉnh, trong thời ấy có “Hương Lâm Trà” của Linh Ẩn Hạ Thiên Trúc Lâm Động, “Bạch Vân Trà” của Thượng Thiên Trúc Bạch Vân Phong và “Bảo Vân Trà” của Cát Lĩnh Bảo Vân Sơn là những loại trà được liệt vào hàng cống phẩm. Cũng trong thời Bắc Tống tại chùa Thọ Thánh dưới núi Sư Phong ở Long Tỉnh, Cao Tăng Tài Pháp Sư đã gặp văn hào Tô Đông Pha khi đã về quê ở ẩn, lúc ấy Tô Đông Pha đã có làm bài thơ để ca ngợi trà Long Tỉnh:

Bạch Vân Phong hạ lưỡng kì tân

Nhị lục trường tiên Cốc Vũ xuân

dịch nghĩa:

Dưới Bạch Vân phong, trà mới trổ hai lá non

Lá mướt tươi xanh trong tiết Cốc Vũ mùa Xuân

Tô Đông Pha cũng đồng thời viết lên tấm biển ba chữ “Lão Long Tỉnh”, 3 chữ này đến nay vẫn còn trên vách núi dưới chân núi Sư Phong trong Thập bát Khỏa Ngự Viên (18 cây ngự trà) ở Miếu Hồ Công trong chùa Thọ Thánh. Hàng Châu trở thành quốc đô trong thời kỳ Nam Tống, chính vì thế mà việc sản xuất trà cũng có bước tiến triển mới. Đến đời nhà Nguyên, đã bắt đầu lộ diện khu vực sản xuất trà ở những vùng phụ cần Long Tỉnh, rồi đến đời nhà Minh danh tiếng của trà Long Tỉnh đã bắt đầu lan rộng hơn, bắt đầu tiếng vào tự viện và trở thành thức uống phổ biến của người dân. Vào khoảng thời Gia Tĩnh đời nhà Minh, trong quyển Triết Giang Biển Chí có ghi: trà ở khắp Hàng Châu, sản lượng không nhiều bằng ở Long Tỉnh, trước tiết Cốc Vũ thì trổ chồi, hái loại một lá một chồi là loại trân phẩm, vì sản lượng không nhiều nên rất quý. Trong quyển Hàng Châu Phủ Chí thời Vạn Lịch nhà Minh có nói: Lão Long Tỉnh, nơi đây sản xuất trà là tuyệt phẩm ở lưỡng sơn. Hay trong quyển Tiền Đường Huyện Chí thời vạn lịch có ghi: Trà được sản xuất tại Long Tỉnh có mùi hương hoa, có sắc trong vị ngọt, khác với trà ở núi khác.

Trà Long Tỉnh thời ấy được liệt vào danh trà của Trung Quốc. Trong “Danh Trà Lục” do Hoàng Nhất Chính đời nhà mình ghi chép, cùng với “Toàn Quốc Danh Trà” do Giang Nam tài tử Từ Văn Trường thu thập đều nói đến Trà Long Tỉnh. Vào thời Nhà Minh trà Long Tỉnh đang có vị trí ở giữa các danh trà khác, nhưng đến đời nhà Thanh thì trà Long Tỉnh đã trở thành loại trà đứng đầu trong các danh trà. Học giả đời Thanh Hách Nhất Tứ có nói: Những loại trà nổi tiếng có Long Tỉnh củ Vùng Triết, Giới Phiến của Giang Nam và Vũ Di của đất Mân.

Hoàng đế Càn Long có 6 lần xuống Giang Nam, thì có đến 4 lần ghé đến khu vực Trà Long Tỉnh xem cách hái cũng như chế biến trà, thưởng thức trà và làm thơ. 18 gốc trà trước miếu Hồ Công được phong làm “Ngự Trà”. Từ đó, Long Tỉnh đã nổi tiếng cả trong và ngoài Trung Quốc. Từ Kha (1869-1928) có nói rằng: Lục trà mà các tỉnh sản xuất, ít có loại nào có sắc xanh đậm, duy chỉ có Trà Long Tỉnh ở Hàng Châu là có sắc xanh đậm. Trà khác đều cuộn tròn lại, duy chỉ có trà Long Tỉnh là thẳng và dẹp. Thời Dân Quốc trà Long Tỉnh đã trở thành danh trà hàng đầu của Trung Quốc.

Lưu ý khi uống trà

Trà mới không nên uống nhiều, vì nó có thể sẽ làm tổn thương dạ dày, bởi trà mới thời gian lưu trữ còn ít, trong thành phần không có nhiều polyphenol, có chứa rất nhiều andehit, Ancol và các chất khác chính vì thế những loại chất này sẽ khiến cho chức năng tiêu hóa bị suy giảm, đặc biệt không tốt cho bệnh viêm dạ dày, viêm ruột mãn tính, đồng thời những chất này sẽ kích thích lên niêm mạc của đường tiêu hóa, gây ra những vấn đề liên quan đến dạ dày. Vì vậy những loại trà mới không nên uống hoặc không nên uống quá nhiều. Hơn nữa trong trà cũng chưa nhiều hàm lượng caffeine, alkaloids hoạt tính… các chất này sẽ kích thích lên khu vực thần kinh trung ương, khiến cho suy nhược thần kinh vì thế nên uống trà ở mức hạn chế, không nên uống quá nhiều đặc biệt là những bệnh nhân bị tim mạch, cũng như không nên uống trước khi đi ngủ.

Lưu ý khi chọn mua sản phẩm trà Long Tỉnh

Khi mua trà Long Tỉnh Tây Hồ, đầu tiên chúng ta cần phải xác định nhu cầu, sở thích, kinh tế… sau đó mới thông qua những xúc cảm để phân biệt trà Long Tỉnh Tây Hồ.

Chạm: đây là bước xác định độ khô của trà, chúng ta lấy một búp trà đặt giữa hai ngón tay, sau đó xoa nhẹ để xem độ gẫy vụn của nó ra sao, những mạnh vụn ở mức vừa phải là được ( không cháy quá, cũng không ướt quá), nhưng nếu trà mềm là do bị ẩm. Trà Long Tỉnh không đạt đủ độ khô sẽ rất khó bảo quả, cũng như hương thơm của trà khó mà toát lên được, vị cũng trở nên không được thanh khiết.

Nhìn: Hình dáng của những búp trà hầu như sẽ giống nhau, kích thước đồng đều, màu sắc xanh non.

Mùi thơm: hương thơm của những búp trà sẽ toát lên thơm tho, thanh khiết và thống nhất, chứ không có mùi khói, mùi chua, mốc hay hỗn hợp các mùi phức tạp

Hương Vị: cần phải xác định hương vị, màu sắc của nước trà, cũng như bã trà vì vậy nên sử dụng 3 – 4gr trà cho vào 150 – 200 ml nước, để 5 phút, sau đó quan ngửi, uống và quan sát để đánh giá chất lượng của trà.

“Trà mới, Rượu cũ” (thường thì trà mới sẽ có mùi thơm, hương vị tươi mới, sảng khoái… nhưng cũng có những loại trà cần để lưu trữ lâu như trà “Lão Phổ Nhĩ”, trà “Lão Thiết”, trà “Lão Bạch Trà”…mới có hương vị thơm ngon) vậy làm thế nào để xác định được trà mới hay trà cũ ? trà mới sẽ có màu sắc sáng tươi mới, còn trà cũ sẽ có màu tối và xạm hơn. Nếu trộn trà mới với trà cũng sẽ khiến cho trà không có màu sắc đồng đều, hỗn độn, màu nước cũng không xanh tươi mới nữa. Còn để phân định trà Long Tỉnh đầu tiên với các trà Long Tỉnh khác sẽ dựa vào độ trơn, bóng, chiều dài của chồi lá, màu xanh tươi mới, màu nước, hương vị dày đặc lan tỏa trong miệng và kéo dài… còn những cấp bậc trà khác về sau sẽ giảm dần.

Tác dụng tốt khi uống trà

1. Kích thích: trong trà có chứa thành phần Caffein, đây là chất có khả năng gây kích thích hệ thống thần kinh trung ương, tạo sự tỉnh táo, hưng phấn, giảm đi mệt mỏi, nâng cao hiệu quả trong quá trình làm việc, tăng khả năng chịu đựng và dẻo dai trong quá trình vật động.
2. Lợi tiểu: Caffeine và theophylline trong trà có tác dụng lợi tiểu, rất tốt trong việc điều trị phù nề do cơ thể giữ nước, cũng như tác dụng tốt trong điều trị bệnh vàng da do viêm gan.
3. Ức chế xơ vữa động mạch: Trong trà có chứa thành phần Polyphenols và Vitamin C có vai trò lưu thông máu, ngăn chặn chứng xơ vữa động mạch. Chính vì thế những người có thói quen uống trà thường tỷ lệ mắc bệnh cao huyết áp và bệnh mạch vành là rất thấp.
4. Chống co thắt: Caffeine có tác dụng chống có thắt, giúp cơ trơn được thư giãn, làm giảm co thắt phế quản, thúc đẩy tuần hoàn máu, điều trị hen suyễn phế quảng, giảm ho và đào thải đờm, ngăn chặn nhồi máu cơ tim.
5. Kháng khuẩn, chống viêm: thành phần polyphenol và axit tannic hoạt động mạnh mẽ trong việc chống lại tấn công của vi khuẩn, cũng như tiêu diệt vi khuẩn. Sử dụng rất tốt để điều trị các bệnh đường ruốt như bệnh tả, thương hàn, kiết lị, viêm ruột… Ngoài ra trà còn có khả năng điều trị và chữa lành các bệnh ngoài da như viêm loét da, chấn thương da, rạn da (thường sử dụng trà đặc để tắm, rửa, hay lau chùi). Ngoài ra trà còn có khả năng chống lại quá trình Oxy hóa, ngăn chặn các chất tự do trong cơ thể.
6. Giảm cân: các thành phần như caffein, inositol, axit folic, pantothenic…. có khả năng hạn chế hấp thụ chất béo, đặc biệt là trà Oolong có thể đánh tan chất béo. Ngoài ra còn polyphenol và vitamin C còn có thể làm giảm cholesterol… giúp giảm cân hiệu quả.
7. Tốt cho sức khỏe răng miệng: trong trà có chứa florua, canxi giúp bảo vệ răng, cũng như hòa tan acid ngăn chặn sự tấn công làm mòn men răng.
8. Ức chế bào ung thư: thành phần flavonoid có trong trà có tác dụng mạnh mẽ trong việc chống lại các tế bào ung thư, cùng với các thành phần khác như vitexin, morin và catechins.
9. Tốt cho tiêu hóa: giúp hệ tiêu hóa hoạt động tốt hơn, tăng khả năng tiêu hóa thức ăn nhanh hơn, than nhiệt, giải độc cho cơ thể.
10. Chống Oxy hóa mạnh mẽ: trà có khả năng chống lại tác dụng Oxy hóa, chống lại sự phát triển của các khối u và làm cho lượng cholesterol trong máy, ổn định huyết áp, kháng khuẩn và chống dị ứng….

Những lưu ý khi lưu trữ Trà Long Tỉnh

• Để bảo quản trà Long Tỉnh được tốt nhất, cũng như không làm cho chất lượng trà bị giảm đi thì đầu tiên chúng ta cần lưu ý đến độ ẩm của trà, thông thường độ ẩm có trong trà là 6 %, đây là yêu cầu rất nghiêm ngặt của các nhà sản xuất trà Long Tỉnh có kinh nghiệm lâu năm khuyến cáo.
• Độ ẩm trong môi trường để lưu trữ đó là dưới 60 % (độ ẩm này cần được kiểm soát thật kỹ).
• Nghiêm cấm không được để trà lẫn với những sản phẩm có khả năng gây ra mùi, vì như thế sẽ khiến cho mùi thơm của trà bị lệch lạc (như băng phiến, gỗ mới, sơn…), không còn thơm ngon như nguyên bản, đánh mất vị hương vị của trà cũng coi như bỏ đi toàn bộ trà.
• Cần tránh ánh nắng trực tiếp, vì nếu để trà tiếp xúc với ánh nắng lâu sẽ khiến cho trà mất đi hương vị, màu sắc xanh có trong trà, về lâu trà sẽ chuyển sang màu nâu sậm, làm thay đổi hương vị của trà, rất khó uống.
• Không nên đè những vật nặng lên trà, vì thế trà sẽ bị gẫy vụn, nát, làm hỏng đi vẻ đẹp của trà
• Nên chia và đặt theo từng lô, hay những túi nhỏ vừa đủ dùng, giảm thiểu quá trình mang trà ra sử dụng nhưng không hết, còn thừa sẽ khiến cho trà mất đi hương vị thơm ngon ban đầu.

Nếu quá trình lưu trữ đảm bảo tuân thủ những nguyên tắc trên thì trà sẽ giữ được hương thơm, vị ngon, màu sắc tươi sáng và vẻ đẹp của trà. Thông thường khi đóng gói trà vào trong túi để lưu trữ được lâu thì người dùng nên áp dụng công nghệ hút chân không, hay công nghệ làm lạnh cryo.